Süreli yayınlar

Blog sayesinde tanıştığım, yazıştığım sevgili Naci (Beytekin) Bey, dağcılığa başladığı 1990’lardaki dağcılık ve tırmanış ile ilgili kaynaklara ulaşım koşullarını geçen gün bana yazdığı bir epostada şöyle dile getirdi: “o zamanlar Bursa’da yaşayan birinin ulaşabileceği bu konuda tek yayın Haldun Aydıngün’ün Aladağlar kitabı ve cumartesi günleri Cumhuriyet dergi ekindeki dağcılık yazılarıydı. Tabii Ankara ve İstanbullular daha şanslıydı. Sonradan üniversite dağcılık kulüplerinin yılda bir sayı da olsa dergi çıkardıklarını fark ettik ve edinmeye başladık. Daha sonra da eski sayıları olanlardan alıp fotokopilerdik.”

Bir hobinin yaygınlaşması için süreli yayınların çok büyük bir itici güç oluştururlar. Bunlar sayesinde hem bilgi, sanat, etik, alışkanlıkların oluşması; bu sayede yeşeren kültür ile dağcı ya da doğa sever toplumun ortaya çıkması sağlanır. İyi bir editörlük ile kalitesi yüksek bir külliyat oluşur. Dünyadan birkaç örnek vermek gerekirse: İngiliz Dağcılık Cemiyetinin dergisi Alpine Journal 1863, İsviçre Dağcılık Cemiyetinin dağcılık yıllığı Die Alpen 1864, Çek dağcılık dergisi Taternik 1907, Amerikan Dağcılık Kulübünün dergisi AAJ ise 1929’dan bu yana düzenli olarak çıkartılıyor!

Türkiye’de çağdaş dağcılık dergisinin ilk örneği 1983 yılında Anadolu Dağcılar Birliği’nin çıkarttığı bültendi. 80’lerin sonunda ise ODTÜ DKSK’nin Çarşak dergisi (görece) düzenli olarak yayımlanmaya başladı. Türkiye’de modern teknik tırmanışın daha da yaygınlaştığı ya da canlandığı 90’lı yıllarda ise birçok üniversite kulübü, okuyucularına hem dağcılık tekniği birikimlerini aktardıkları, hem faaliyet rapor ve yazılarını yayımladıkları, şiir ve diğer sanatsal ürünlerle dağcılık kültürüne katkı yaptıkları dergiler çıkarttılar. Maalesef artık bunlara ulaşmak oldukça zor. Ancak geçmiş örneklerdeki samimiyet, büyük bir ailenin ferdi olunduğu bilinci de dergilerle birlikte unutulmuş gibi.

Naci beye, elindeki kaynakları büyük bir cömertlikle bana gönderdiği için sonsuz teşekkür ediyorum. O ve Batur Kürüz’ün de bilgi desteği ve bir de benim kişisel arşivimden geçmişte var olmuş dergileri bilginize sunmak, bunları çıkartan gönüllülerin emeği karşısında minnetimi sunmak isterim. Bu liste Atlas ya da Git gibi, Outdoor, NG, GEO gibi gezi ve coğrafyayı da içeren geniş yelpazedeki dergileri içermemektedir.

Üniversite kulüplerinin çıkarttığı dergiler
1 – Bilkent Üniversitesi Doğa Sporları Kulübü – DOSD (Elde sayı ve yıl bilgisi yok)
2 – Hacettepe Üniversitesi Dağcılık ve Doğa Sporları Kulübü – Dağ ve İnsan (Sayı 1: Nisan 1990, Sayı 2: , Sayı 3: Kasım 1990, Sayı 4: Haziran 1991 ,Sayı 5: Mayıs 1992, Sayı 6: Nisan 1994). Ne zamana kadar sürdüğüne dair elimde bilgi yok.
3 – Ortadoğu Teknik Üniversitesi Dağcılık ve Kış Sporları Kulübü- Çarşak dergisi (Sayı 0: 1979/1980; Sayı 1: Mayıs 1991, Sayı 2: Mayıs 1992, Sayı 3: Eylül 1993; Mart 2008, Şubat 2011) ve haber bültenleri (ör. Sayı 7: Ocak 1993). Bültenlere dair elimde bilgi yok.
4 – Yıldız Teknik Üniversitesi Dağcılık Kulübü – Alpin (Sayı 1: Haziran 2004, Sayı 2: Kasım 2004, Sayı 3: 2010 – 2011, Sayı 4: ?)
5 – Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dağcılık Kulübü – Pastoral (1993, 1994 ve 1995 yıllarında toplam yedi sayı olarak çıkan derginin tüm metinlerine link ile ulaşabilirsiniz)
6 – Boğaziçi Üniversitesi Dağcılık Kulübü – Bültenler (üçe katlanmış sarı kağıtlar şeklinde) Mart 1983’te başlamış, bitiş tarihi bilinmiyor.
7 – İstanbul Üniversite Dağcılık Kulüplerinin Kasım 1998’de çıkarttıkları tek sayılık bir dergi var. Ancak akıbeti bilinmiyor.

Diğer dağcılık kuruluşlarının çıkarttığı dergiler
8 – Anadolu Dağcılar Birliği – Bülten ve yıllıkları (Yıllıklar: 1983, 1984; Bültenler: 1986, 1987, 1990)
9 – Türkiye Dağcılık Federasyonu – 1974/75, 1986, 1988; İzmir il temsilciliği 1998’de 2. sayı çıkartılmış. Elde başka bilgi yok

Dağcılık konularını işleyen yerel, basılı, süreli yayınlar
10 – XI+ dergi
11 – Takoz (Ocak – Mart 1999 – günümüz)

Şu an, düzenli olmasa bile, hala yayın hayatını sürdürmeyi başaran Takoz dışında, hiçbir basılı derginin kalmadığını görmek çok üzücü. Eksiği, tirmanis.org kapatmaya gayret ediyor; diğer taraftan tamamen gönüllü çabalarla dağcılık kültürünü bir nebze yaymak için verilen mücadelenin ne kadar büyük olduğunu herkesin görmesini isterim. Eklemek istediğiniz ve/ya gözden kaçırdığım bilgiler varsa lütfen yorumlar kısmına yazın. Geçmişimize, geçmişte kalan kültüre sahip çıkalım.

P.S. Bu arada Batur’un yeni blogu araemniyet‘i takip etmeyi ihmal etmeyin!

Advertisement