Dün bir arkadaşımın önerisiyle başlıktaki konuyu ele almaya karar verdim. 11 Aralık, yani dün Uluslarası Dağ Günü’ydü. Belirli gün ve haftaları bayram olarak adlandırmak da adetimizdir, dolayısıyla Beynelmilel Dağ Bayramı olarak da kutlayabiliriz değil mi (ehem, burada dalga geçiyorum tabii ki). Ancak bu günün hikayesini ve kimin koyduğunu anlamak için Birleşmiş Milletler Gündem 21’e gitmemiz gerekiyor1:
Uluslararası Dağlar Günü’nün kökeni 1992 yılında, dağ kalkınması tarihinde bir dönüm noktası teşkil eden Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansında Gündem 21’in “Kırılgan Ekosistemlerin Yönetimi: Sürdürülebilir Dağ Kalkınması” başlıklı 13. Bölümünün kabul edilmesiyle atılmıştır. Dağların önemine karşı artan ilgi BM Genel Kurulu’nun 2002 yılını BM Uluslararası Dağlar Günü olarak ilan etmesiyle sonuçlanmıştır. Bu vesileyle, BM Genel Kurulu 11 Aralık tarihini, 2003 itibarıyla, “Uluslararası Dağ Günü” olarak belirlemiştir. FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) bu kutlamanın canlandırılması ve hazırlanması konusunda koordinasyonu sağlamaktadır ve küresel ölçekte gözetimini yönetmekle yetkilidir.
Yukarıdaki açıklamada, artan ilgiyi de açıklamak gerekli. İlgi, oldukça geniş bir coğrafya ve nüfusun can damarı olan dağların ve bu ekosistemin sunduğu hizmetlerin sürdürülebilirliği2:
Yerkürenin kıtasal yüzölçümünün yaklaşık %27sini kaplayan dağlar, sürdürülebilir ekonomik büyümeye doğru ilerleme konusunda hassas bir öneme sahiptir. Dağlar, dağda yaşayan 720 milyon insanın gıda ve refahını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda daha aşağıda yaşayan milyarlarca insanın hayatına dolaylı olarak menfaatini sağlar.
Dağlar, bilhassa tatlı su, enerji ve yiyecek sağlarlar -ki bu kaynaklar gelecek on yıllar içinde gitgide azalacaktır. Ancak, dağlık alanlar aynı zamanda yüksek oranda yoksulluk barındırmaktadır ve iklim değişikliği, orman tahribatı, toprak kaybı ve doğal felaketlere karşı aşırı derece savunmasızdır.
Zorlu iş, hem yüksek alanlarda hem de alçakta yaşayan toplumlar için fayda sağlayacak yeni ve sürdürülebilir fırsatları teşhis etmek ve bu esnada kırılgan dağ ekosistemini tahrip etmeden yoksulluğu ortadan kaldırmaktır.
Biliyorsunuz, FAO aynı zamanda her yıl başka bir takım günler de uyduruyor. Mesela bu sene aile çiftçiliği yılı. Dolayısıyla Dağlar Günü ile diğer günlerin de kesişimi hedeflenmekte3:
Uluslararası Dağ Günü; dağların hayata tesiri hakkında farkındalık yaratmak, dağ gelişiminde fırsat ve kısıtların altını çizmek ve Dünya’nın dağları ile yaylalarının olumlu yönde değişimine sebep olacak ortaklıkları kurmak için bir fırsattır.
Bu sene, UDG’nin teması Dağ Tarımı. İşte çoğunluğu aile tarımı olan dağ tarımının yüzyıllardır nasıl bir sürdürülebilir kalkınma modeli olduğu konusunda farkındalığı artırmak için bir fırsatımız var.
UDG 2014 dağlık alanlarda aile tarımının nüfus artışı, ekonomik küreselleşme, kentleşme ve erkek ve gençlerin kentlere göçü ile nasıl hızlı bir dönüşüme uğradığının altını çizmek için bir vesile sağlamaktadır.
Aynı zamanda, bu değişimler yerel kalkınma için de fırsatlar sunabilir. Dağlık alanlarda yaşayan insanlar turizm, yüksek değerli dağ üzürnleri ve el sanatları gibi etkinliklere uğraşarak gelir çeşitliliğini sağlayabilirler. Özel yatırımlar gibi fırsatlara olanak sağlayacak siyasi ortam sayesinde çiftçilerin kaynaklara erişimi geliştirilebilir ve gelir üretme kapasiteleri artırılabilir.
Yani olay bundan ibaret. Öyle, “dağları sevelim, canım benim” günü değil. Bildiğiniz politika geliştirmek, insan refahını ve sağlığını korumak ve farkındalık yaratmak için kutlanan bir gün. Ama tabii isteyen bayram olarak da kutlayabilir. Gerçi benim çok da beklememe gerek yok: Deliye her gün bayram!
REFERANSLAR
Bütün alıntılar doğrudan tercümedir. BM’den izin almadım, umarım kızmazlar 🙂
DağDelisi 
You must be logged in to post a comment.