“Dün dağlarda dolaştım, evde yoktum“, evet doğru, ve çok da yalnızdım. Aladağlarda, bayram vakti, bu kadar az insan olduğuna inanmakta zorlandım. Dağlar gitgide yalnızlaşıyor gibi geliyordu yıllardır. Ama bu sefer bir farklıydı. Belki eş zamanlı diğer kısa kaya ya da kaya tırmanışı organizasyonu da buna sebep olmuş olabilirdi. Elbette, ama yine de…
2004 Ocak ayından bu yana dağcılık kelimesinin google’da aranma istatistiğini gösterir grafik. Bütün değerler grafikteki en büyük değer 100 olacak şekilde normalize edilmiştir, gerçek arama hacmini ifade etmez. En sağdaki kesili çizgi, gelecek projeksiyonunu ifade ediyor.
Geçen gün bir vesileyle google trends, yani google arama motorunun arama kelimelerinin aranma istatistiklerini gösteren uygulaması gündeme gelince hızlıca “dağcılık” kelimesi inceleyeyim istedim. Yukarıda gördüğünüz grafik yaklaşık olarak on yıl içerisinde dağcılık kelimesinin google ile ne sıklıkta arandığını gösteriyor. Üç yıl içerisinde doğrusal biçimde meydana gelen azalma, 2007 sonrası daha ufak bir eğimle ancak yine de azalma trendine devam etmiş. Her ne kadar toplam aranma sayısını bilemesek de, bu grafiği iki türlü yorumlayabiliriz: (a) dağcılığa ilgisi olan kişiler her geçen gün internet aramalarını azaltmışlar, yani internet dışında kalan kanallara yönelmişler; (b) dağcılık genel anlamda gözden düşmüş. Bu grafiği dağcılık çevreleri içerisinde olanlar kendilerini düşünerek değerlendirmesinler. Zannediyorum ki bu kişiler zaten belki daha spesifik kelimeleri arıyor ya da kendi özel alanları gereğince araştırma yapıyorlardır. Bu sonuç genel kamuoyunun ilgisini başka alanlara yönelttiği konusunda bir ipucu veriyor. Haddini aşan yorumlar yapmak istemem, özellikle böyle bir istatistiği kullanarak ama, altıncı hissim de buna benzer şeyler söylüyor.
Benzer şekilde “kaya tırmanışı”,”tırmanış” gibi kelimeleri de aynı motora besledim, oradan gelen sonuçlar ise dağcılık ile karşılaştırılamayacak kadar düşük bir işlem hacmi gösteriyor. Medyadan çıkan haberlerin bu zaman serisini nasıl değiştirdiğine de bakabilirsiniz. Dağcılık için baktığımızda pek bir değişiklik olmadığını söyleyebilirim. Bu grafikle ile üniversite dağcılık kulüplerinin 10 yıllık faaliyet istatistiklerini karşılaştırmak isterdim. Acaba gözden uzak, internetten de ırak mı oluyor?
Böyle giderse bir nesil sonra dağcılık ne hale gelir bu ülkede?
DağDelisi 
Dağcılık kelimesinin temel alınarak İlgili araştırmaların – sanırım benim içinde öyleydi – internet ortamında yapılması herhalde bu işin kararını verdikten sonra yapılacak ikinci iş oluyor… Bu arama nazarımca kulüp ve dağcılık eğitiminin alınacağı yerler, kurumlar, organizasyonlar vs şeklinde genel olarak “yeni yıl” yada “sonbahar uyanışı” ile insanların düğmelerine basma sürecine yada aksiyon alma adımına denk gelebiliyor…
Dışardan bir gözlemleyen olarak baktığımda 2007 yılından sonra istatistiklerin arama motorunda azalan ivme göstergesi bizlerin en azından mail guruplarında yada yapılan çıkışlarda duyduğumuz, takip ettiğimiz veyahut haberini aldığımız noktasında bence uyuşmakta… Dağcılık yada alpinizmin – daha önce zahmetli ve ne kadar emek gerektiren bir yönü olduğunu kısaca tek paragraf olsa da burada bahsetmiştik – spor tırmanışın öne çıkmasıyla özellikle genç kuşak ve üniversite gençlerinin arasında gibi belirli bir maddi güç, emek,zahmet ve zaman isteyen işler yerine kaya tırmanışı yada spor tırmanış yaparak daha az zamanla daha sosyal ve arkadaşları ile daha kolay vakit geçirebileceğini hesaba katarsak biraz dağcılığın gerilerde kalmasını bir noktada az da olsa yakalarız sanırım ( sakın neden yapmıyorlar anlamı ortaya çıkmasın sadece durumu ifade etmeye çalışıyorum).. Bunun güzel örneklerinden birisi tırmanış bahçelerinin özellikle havanın güzel ve uygun olduğu zamanlarda – örnek ballı kayalar – dolup taştığı insanların ve yeni başlayanların bu sporu deneme maliyetinin oldukça düşük olmasından da kaynaklı…Buradan şu veriyi de belki geçerli olmasa da sağlayabiliriz. Özellikle yeni kuşak ve üniversite öğrencileri şayet dağcılık vs ile ilgili bir araştırma yapacaksa – tamamen şahsi fikrim – bir iki “dağcılık” araştırmasından sonra yönünü daha zengin kaynaklara ” climbing – mountaineering” vs gibi kelimelere ve yabancı kaynaklara çevirecektir diye düşünüyorum…
Diğer önemli noktada elbette ki sizlerin de dile getirdiği gibi belli noktadan sonra kişilerin spesifik ve amaca uygun arayışlara ve raporlara ulaşmaya çalışması oluyor…Ancak sonuç olarak bunlar senin bayramda Aladağlarda kimseyi görememen kadar net veriler değil ki bende sana sonuna kadar katılıyorum her Aladağlar yolculuğunda karşılaşma yada birilerini faaliyette bulma oranı benimde fark ettiğim şekilde azalıyor…Çünkü traktöre ilk adım attığımda sorduğum hangi sektörlerde kim var abi ? oluyor…( Bu nokta aslında beni başka bir değişkene yani işin “maliyet” değişkenine götürüyor….Aslında İstanbul’dan çıkan bir kişinin Aladağlara yaptığı bir faaliyette yaptığı harcama kalemini yıllara vurursak komik olacak yada yanlış anlaşılmasın ama “dağın her gecen gün ” daha pahalıya geldiği” görüşüne getirecek ki ara ara yapılan sohbetlerde duyduğum ve edindiğim geçerli mazeretler arasında yer almaktadır) …( Belki bu ayrı bir yazı konusudur ancak önem arz ediyor bence).
Konuyu bir de kamuoyunda dağcılığın nasıl yapılmaması ve tabir yerinde ise öcü gibi gösterildiği ile kapatabilirim..Vurgulamak gerekli ki ..her dağ kazasında yada bir olayda “ne işleri varmış” algısı yaratılmaya çalışılmakla beraber uydurma, gerçekle ilgisi olmayan yazılanlar da cabası olmuş oluyor. Tamamen konudan uzak yada uzman diye belirtilen kişilerden yapılan altı boş yazı ve ifadeler ..Esasında altında yatan bana göre temel sebeplerden birisi; henüz ülkede yerleşmemiş ve bir çok şeyi anlamamış olması yanında bu sporu da ülkenin anlamaması veya anlamaya çalışmaması oluyor….. ve gene üzgünüm ki bir çok olan gibi son 10 yıla vurulan damgalardan biride bu sporu bir nebze olsun anlayacak zihinsel olgunluk ve gelinecek seviyelerin çok çok aşağılarına çekilmiş olması ve her alanda – eğitim,kültür vs- oluşan zihinsel erozyon da cabası oluyor…
Biraz hızlıca ve heyecanla yazdım…Yanlış anlaşılma olmasın ve bilmişce iddialı ifadeler öne çıkmasın…Herkes algıladığı kadar anlar ve ifade eder…Bunlarda naçizane benim penceremden “az” da olsa ve az anlayarak gördüklerim diyerek burada paylaşmak istedim..
Sevgi ve selamlar
Merhaba Murat,
Katılıyorum, ilk önce birey ilgi duymaya başlıyor sonra da bir ön araştırma bunu takip ediyor. Araştırma da internet üzerinde zahmetsizce yapılabiliyor. Söylediğin gibi sonbahar ya da yılbaşı gibi sezonluk değişiklikleri de sinyalden ayırt etmek belki mümkün bile olabilir. Özellikle 2009 sonrasında sinyal formunun son kısmına bakarsan birbirine benzeyen bir desen görülebiliyor.
İkinci paragrafta söylediğin gibi tırmanışın ya da kaya tırmanışının bazı açılardan toplumca daha kolay benimseneceği söylüyorsun ya. Benzer birşeyi ben de düşünmüştüm. Fakat spor tırmanış, tırmanış, kaya tırmanışı aramaları dapcılıkla kıyas götürmeyecek ölçüde düşük ve yine azalma trendinde.
Üçüncü paragrafta dağcılığın ilk yatırım ve lojistik masraflarının çokluğunun göz korkutuyor olduğu doğru olabilir. Bu dağcılık ile ilgili tanıtımın nasıl yapıldığı ile ilgili. Rahmet Uğur abi derdi ki, dağcılık ihtiyaçla başlar komforda biter. Yani aslında çok daha ucuz ve basit malzemeyle bu iş yapılabilir. Neyse bu başka konu. Benim sorum, acaba dağcılığın pahalı olması onunla ilgili araştırmaları niçin azaltsın? Yani araba meraklıları asla alamayacakarını bildikleri arabalarla alakalı araştırma yapabiliyorlarsa demek ki, internet araştırması için beklentimizi çok da düşük tutmamalıyız.
Bence konunun özü, senin dördüncü paragrafta belirttiğin gibi, dağcılığın bir spor olarak özümsenmemiş olması, Basın ve toplumun olumsuz yönlendirmesi, ve seyircisiz spor kavramının bizim gibi bir toplumda kabullenilebilmesi için başarı denen olgunun biraz irdelenmesi gerekiyor. Bunu da bilahare konu olarak ele almak istiyorum.
Katkın için çok teşekkür ederim.
Sevgiler
Yorumun için sağol diego. Kaçkarlar nasıl 😀
2007’deki anomali zaten azalmakta olan zaman serisi üzerine binmiş. Ben farklı bir sürü anahtar kelime ile arama yaptım. Buna tüm sıradağ isimleri, birçok rotanın ismi, bir sürü tırmanıcının ismi de dahil. Pek bir değişiklik olmadı.
Yazıda söylediğim gibi, sıradan bir kullanıcının, arada dağcılık diye araması benim için önemli bir gösterge; Dağcılığın da bir seçenek olduğunu göstereceği sebebiyle.
“Medyadan çıkan haberlerin bu zaman serisini nasıl değiştirdiğine de bakabilirsiniz. ”
ben de öncelikle bu istatistiği, özellikle de tavan zamanları, dağcılıkla ilgili haberlerle (ki genelde kaza haberleri basında yer buluyor) eşleştirmek gerekir diye düşünüyorum. google arama hacmini kayda değer oranda etkileyen kullanıcılar dağcıların kendileri değildir muhtemelen. “verçenik rota” bir dağcı için daha pratik bir anahtar kelime dizilimiyken ve dağcılık diye ancak arada meraktan arama yapacakken bir haber birçok konuyla bağlantısız insanın bu anahtarı merak etmesine yol açabilir.
2007deki tavan tunç fındık’ın evereste çıkışı olabilir örneğin.