2013 …

Bu sene yıllık değerlendirmeyi bir ay geç yapıyorum, lütfen kusuruma bakmayın. Onca faaliyeti elden geçirip hepsi hakkında bir iki cümle yazmak gerçekten zor iş. Bunu yapmaya zamanım pek müsait olmadı. Ama bu sefer farklı bir şey yapayım istedim: faaliyetleri toptan değerlendirip sonra kendimce önemli olduğunu düşündüğüm faaliyetlerin bir listesini vermek. Maalesef ikinci bölümdeki seçkinin başlıklarını Türkçe’ye çeviremedim. Ama büyük sorun olmamalı, sonuçta başlıklar çoğunlukla dağ ve bölge isimlerinden oluşuyor…

Merak ettim acaba 2013 yılında kayda değer dağcılık, spor tırmanış ve bouldering faaliyetleri hangi ülkelerde yapılmış diye. Kayda değerden kastım ilk çıkış, ilk tekrar veya önemli tekrar, ilk kış çıkışı, zorluk basamağını bir kademe ileri götüren çıkış vs. Buna bakmak için Planet Mountain internet sitesinin haber veritabanını kullandım. Çünkü bu site en fazla haberi barındırıyor (261 tane faaliyet seçtim). Diğer taraftan site İtalyan menşeili olduğu için İtalya’daki faaliyetler baskın çıkacaktır; zaten aşağıdaki neticelerden de göreceksiniz. Komşu ülkeler için de sonuçlar bir miktar yanlı olabilir. Fakat tabii her ülkenin kendi yerel sitesinden tırmanışları toplayacak halim yok. Bu sonuçlar biraz malumun ilamı gibi olacak, çünkü Avrupa’da alpin, spor ve kısa kaya tırmanışları çok geniş bir tabana yayılmış durumda. Ama görsel bir yardımcı olması açısından bu işi yapacağım. Böylece belki kendimizi de başka ülkelerle kıyaslamış oluruz. Bu istatistiklerde slackline, kayakla iniş ve yarışmaları saymıyorum.

Figürlerden ilki (solda) kıtalar bazında faaliyetlerin dağılımının pasta grafiği, diğer ise ülkelere (altta) göre dağılımını görüyorsunuz. Demin de bahsettiğim gibi Avrupa da yapılan dağcılık/tırmanış diğer kıtalara nispetle açık ara daha fazla. Avrupa hem Alpler, Dolomitler, Apeninler, Pireneler gibi dağ sıralarını barındırıyor, hem de önemli spor tırmanış bölgelerini içermesi bakımından yaptığımız sporun kalbi konumunda. İlginçtir 150 yılı aşkın dağcılık tarihine baktığımızda alpinizmin ana yurdunun hala tüketilmemiş olduğunu görmek de gayet güzel. Avrupa’yı Asya ve haliyle yüksek dağlarda yapılan faaliyetler takip ediyor. Üçüncü sırada Alaska, Kayalık dağları ve Yosemite vadisinde odaklanan Kuzey Amerika dağcılığı var. Sadece 2013’ü dikkate almama rağmen, Avrupa’da çıkıp sonra yüksek dağ sıralarına sıçrayan ve arkasından Amerikan dağcılığının canlanmasıyla süregelen dağcılık tarihi sıralamasının şaşmadığını görüyoruz. Patagonya neredeyse K. Amerika’daki kadar sık ziyaret edilmiş (Unutmayın bu istatistikler nitelikli tırmanışları içeriyor). Geçtiğimiz iki seneyi de hesaba katarsak Patagonya dağcılığının altın çağını yaşıyor olduğunu söyleyebiliriz.

Ülkeler bazında karşılaştıracak olursak, demin de bahsettiğim gibi İtalya başı çekiyor ve arkasından “Alp” ülkeleri sıralanıyor. Bunların hemen arkasından gelen Arjantin, Birleşik devletleri geçmiş durumda. İngiltere (İskoçya ve Galleri ayrı tuttum) ve Fransa’nın pek faaliyetlerin hedefi olmamasına bakmayın, bu ülke vatandaşları Himalaya’lar ve diğer “Alp” ülkelerinde yoğun faaliyet göstermekteler. Türkiye ise 15. sırada, İskoçya’nın arkasından geliyor. Yüzey alanı ve dağcılık potansiyeli İskoçya’dan belki birkaç mertebe büyük olmasına rağmen Türkiye’nin geride kalmış olması üzücü. Ama tabii bu durum sırf 2013’e mahsus değil. Yıllardır epey gerilerdeyiz. 2013’de Türkiye’den siteye konuk olan dört haber var: James Pearson’ın Geyikbayırı’nda Deverse Royale 8c+ ve Reverrance 8c+ rotalarını çıkması; Demirkazık Doğu yüzü Üç Muz (650m, 8a) rotasının Zorbey Aktuyun ve Evren Kirazlı tarafından tekrarı; Carlo Cosi, Enrico Geremia, Nicolò Geremia ve Andrea Simonini Aladağlar/Aşağı Guvercinlik (3000m) batı yüzünde Atomic Folder (600m, 7b+/c (1pA1), 7b obl, RS3) ve Mostro Turco (650m, 8a (2pA1), 7b+obl, S3+) rotalarını çıkmaları; ve son olarak Jimmy Palermo, Tommaso Salvadori ve Ivan Testori’nin Aladağlar/Cimbar boğazında çıktıkları Cani Randagi (300m, 6b max, 6a obl) rotası (dipnot: Bu rotayı iki İtalyana ve Gezi direnişine adamışlar).

Aslında bir de faaliyetleri gerçekleştirenlerin uyruklarına göre de bir grafik yapmak isterdim. Fakat o zaman bu iş çok fazla zaman alacaktı. Zannediyorum ki böyle yapsaydım grafik ikinciden sadece İtalya’nın payının diğer Avrupa ülkelerine daha eşit dağılmasıyla sonuçlanacak; Nepal, Pakistan ve Türkiye ise grafikten çıkacaktı. Elbette mesele galip gelmek ya da üst sıralarda olmak değil. Ancak Türkiye’de dağcılık ve tırmanışın gelişmesini istiyorsak önce ülkenin potansiyeline kendimiz inanmalıyız ve bu potansiyeli çağdaş dağcılık/tırmanış pratiği ile değerlendirmeliyiz. Bana göre Türkiye’de yapılan yeni tırmanışların hepsini böyle sitelere haber olarak yazmanın başta bize fayda getireceğini düşünüyorum. Böylelikle kendimize olan güvenimiz ve yeni keşif ve çıkışlar yapma konusunda motivasyonumuz artacaktır.

Şimdi gelin 2013’ün öne çıkan dağcılık olaylarının başlıklarını sıralayalım, ki geriye dönüp bakmak ve hatırlamak kolay olsun:
And dağları ve Patagonya
Cerro Torre, the Ragni Route and an increasingly popular Patagonia (link), The Real Kekec, big new route on Fitz Roy in Patagonia (link), Patagonia, news from Fitz Roy, Cerro Torre, the Ragni and more (link), Torres del Paine, new Slovenian North Tower climb (link), Markus Pucher and his solo ascent of the Cerro Torre Via dei Ragni (link), Torre Egger West Face, first ascent by Della Bordella and Schiera (link), Cerro Torre climbed in winter by Siegrist, Arnold, Huber and Villavicencio (link), New route up Monte Sarmiento East: the second after this historic 1956 first ascent by Mauri and Maffei (link), Hervé Barmasse, Patagonia and three first winter ascents (link), Torres del Paine South Tower: Wall of Paine (link)

Kuzey Amerika & Alaska
Wolverine and the first WI 11 in the history of ice climbing (link), Moose’s Tooth in Alaska: David Lama and Dani Arnold fly up their Bird of Prey (link), The Nose, Mayan Smith-Gobat and Libby Sauter set new women’s speed record (link), Greenland, new big walls climbed by small British expedition (link),

Himalaya & Karakorum
Simone Moro, the drama on Broad Peak and winter mountaineering in the Himalaya (link), Everest: Moro, Steck and Griffith attacked at 7200m (link ve link2), Alexey Bolotov dies on Everest (link), Nuptse, Everest and Lhotse by Kenton Cool and Dorje Gylgen Sherpa (link), Nanga Parbat terrorist attack: alpinists abandon Base Camp (link), Artur Hajzer perishes on Gasherbrum I (link), Uli Biaho new Trango climb by the Ragni di Lecco (link), K6 West, Raphael Slawinski and Ian Welsted’s Karakorum first ascent video (link), Broad Peak first winter ascent video (link), Ueli Steck summits Annapurna, alone up South Face (link),
Ueli Steck and Annapurna: the interview after his South Face solo (link), Annapurna south face, Yannick Graziani and Stephane Benoist’s reported ascent (link), Gauri Shankar, first ascent of the south face by the Pamalade team (link), Stéphane Benoist: the south face of Annapurna and the importance of a climbing partnership (link)

Türkiye
Kemaliye International Outdoor Sport Festival by Maurizio Oviglia (link), Cani Randagi, new rock climb in Turkey’s Ala Daglar (link), First repeat of Üç Muz in Turkey’s Aladaglar massif (link), Due nuove vie d’arrampicata sulla Tranga Tower nell’ Ala Daglar in Turchia (link), Ortaburun KD ilk kış çıkışı (link), Lahitkaya Batı yüzü ilk kış çıkışı (link), Reşko Kış çıkışı ve Batı yüzü tekrarları, Tunç Fındık Shishapangma ve Manaslu tırmanışı, …

Ödül
Piolets d’Or 2013: Kurt Diemberger receives Lifetime Achievement Award (link)

Not:
Grafikleri açık kaynak kodlu python matplotlib kütüphanesini kullanarak hazırladım. Herkese tavsiye ederim.

Advertisement